Δημοσιεύσεις / Έρευνες - Μελέτες

Διά βίου μάθηση, επαγγελματική κατάρτιση, απασχόληση και οικονομία: Νέα δεδομένα, προτεραιότητες και προκλήσεις

 

Το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ) και το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ ΓΣΕΕ), στο πλαίσιο της μακρόχρονης συνεργασίας τους οργάνωσαν τον Νοέμβριο του 2015 ένα διήμερο επιστημονικό συνέδριο για τα θέματα της εκπαίδευσης, της απασχόλησης και της οικονομίας. Τα κείμενα που περιέχονται στον συγκεκριμένο τόμο αποτελούν το επεξεργασμένο και εκτεταμένο περιεχόμενο των εισηγήσεων που ετοιμάστηκαν για το συνέδριο αυτό.

Τα δέκα (10) κείμενα που συνθέτουν τον τόμο αφορούν καίρια ζητήματα σχετικά με τη διά βίου μάθηση και τη σχέση της με την απασχόληση, το εργατικό δυναμικό και την οικονομία σε μια περίοδο που η βαθιά κρίση, παρά το πέρασμα αρκετών εξαιρετικά δύσκολων ετών, συνεχίζει να παράγει δυσάρεστες συνέπειες για όλες σχεδόν τις πτυχές της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.

Οι συμβολές της παρούσας έκδοσης καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του πεδίου των σύγχρονων πολιτικών και εφαρμογών επαγγελματικής εκπαίδευσης-κατάρτισης και μάθησης προσανατολισμένης στην εργασία. Η μεγάλη ποικιλία των θεμάτων βοηθά να αποκομίσει ο αναγνώστης μια εποπτική και σφαιρική εικόνα των κρίσιμων διακυβεύσεων του πεδίου. Ταυτόχρονα, ο αναγνώστης που αναζητά κάποιο αντικείμενο της επιλογής του ή του ιδιαίτερου ενδιαφέροντός του δεν έχει παρά να προστρέξει στο συγκεκριμένο θέμα, αφού τα κείμενα είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους:

  • Εισαγωγή, Παρασκευάς Λιντζέρης και Χρήστος Γούλας
  • Εκπαίδευση και οικονομική ανάπτυξη: Μια μαρξιστική ανάγνωση, Διονύσης Γράβαρης
  • Η εξέλιξη της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης στην Ελλάδα: Μια κριτική επισκόπηση, Γιώργος Ιωαννίδης
  • Πολιτικές δεξιοτήτων: Επισημάνσεις για το ρόλο των δεξιοτήτων στην οικονομία, την εργασία και την κατάρτιση, Παρασκευάς Λιντζέρης
  • Η θεωρητική σχέση μάθησης και καινοτομίας και ο ρόλος των δεξιοτήτων σε σύγχρονα υποδείγματα βιομηχανικών και επιχειρηματικών πολιτικών, Αντώνης Αγγελάκης
  • Κοινωνικός διάλογος για θέματα επαγγελματικής κατάρτισης, Γιώργος Ζαρίφης
  • Ο ρόλος του ΟΑΕΔ στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση: Ιστορική αναδρομή και αναπροσδιορισμός στο νέο θεσμικό τοπίο, Μαρία Καραμεσίνη
  • Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων και πιστοποίηση επαγγελματικών προσόντων: Μεθοδολογικά, οργανωτικά και θεσμικά ζητήματα, Χρήστος Γούλας και Νίκος Φωτόπουλος
  • Ποιότητα στη διά βίου εκπαίδευση ενηλίκων: Σημασία, παραδοχές, προκλήσεις και προβλήματα εφαρμογής, Δημήτρης Κ. Βεργίδης
  • Συμμετοχή των ενηλίκων στη διά βίου εκπαίδευση και ανισότητες, Θανάσης Καραλής

Οι πολιτικές που επιχειρούν να συνδέσουν την εκπαίδευση και την κατάρτιση με την οικονομία και την απασχόληση αποτελούν διαχρονικά βασικό αντικείμενο κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ανάλυσης. Σήμερα όμως συμβαίνει κάτι περισσότερο: βρίσκονται οι ίδιες σε ένα κρίσιμο σημείο. Ενδιαφέρουσες και μακροπρόθεσμα σημαντικές μεταβάσεις και αλλαγές συντελούνται. Οι παράγοντες που επηρεάζουν το χαρακτήρα αυτών των πολιτικών μεταβάλλονται στη χώρα μας, όπως άλλωστε και σε όλο τον κόσμο. Νέα δεδομένα διαμορφώνονται δίπλα στις παλιές πραγματικότητες, καινούργιες δυσκολίες επιβαρύνουν τις διαχρονικά διαμορφωμένες παθογένειες, αλλαγές κυοφορούνται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Συχνά στη χώρα μας κάνουμε ορθές διαπιστώσεις και αναφορές, τεκμηριώνουμε πολιτικές με λογική συνέπεια, ιδρύουμε κατάλληλα σχεδιασμένους θεσμούς, αλλά το διαμορφωμένο σύστημα δεν λειτουργεί αποτελεσματικά στην κατεύθυνση των αρχικών σχεδίων και προσδοκιών. Πεποίθησή μας είναι ότι δεν αρκούν οι ορθές επισημάνσεις, οι καλές ιδέες ή οι ευφυείς προτάσεις για να γεννηθεί και να επιζήσει ένας κατάλληλος θεσμός. Χρειάζεται συνεχής προσπάθεια με επίμονη εστίαση στο στόχο, χρειάζεται υπομονή και διαχείριση της «αντίστασης στην αλλαγή», καλή εκτίμηση των διαθέσιμων πόρων και αποτελεσματικό σύστημα διακυβέρνησης του νέου θεσμού. Χρειάζονται ακόμη εύστοχες συμμαχίες αλλά και ρήξεις με κατεστημένες νοοτροπίες και πρακτικές, δοκιμαστική εφαρμογή και διόρθωση. Απαιτείται συμμετοχή των ίδιων των ωφελουμένων σε όλες τις φάσεις της παραγωγής και εφαρμογής πολιτικών, προσεκτική εδραίωση σχέσεων εμπιστοσύνης αλλά και πρόνοιες, ώστε να εξισορροπηθούν τα ποικίλα αντικρουόμενα συμφέροντα που διαστρέφουν κάθε εγχείρημα, προκειμένου να το εντάξουν στις ιδιοτελείς επιδιώξεις τους.

Κύρια ευρήματα

Στις μέρες μας, η κρίση του αναπτυξιακού προτύπου, που εγκαινιάστηκε τη δεκαετία του ’70, η μεταβεβλημένη σχέση βιομηχανικού και χρηματιστικού κεφαλαίου, η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, η αποβιομηχάνιση, οι αλλαγές στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας, οι ευελιξίες των ποικίλων νέων μορφών οργάνωσης των επιχειρήσεων και οι απορρυθμιστικές μεταβολές στις σχέσεις εργασίας ασκούν σημαντική επιρροή στην εκπαιδευτική πολιτική, η οποία πλέον φαίνεται να πλησιάζει όλο και πιο πολύ την πολιτική απασχόλησης και αντιμετώπισης της ανεργίας.

Στην Ελλάδα η εμπειρία σχετικά με την ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων σε έναν δυναμικό, στοχευμένο και ουσιαστικό κοινωνικό διάλογο για την ΕΕΚ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ελλιπής, με την έννοια ότι, παρά τη θεσμικά προβλεπόμενη συμμετοχή τους, η παρουσία τους περιορίζεται στην άσκηση τυπικών συμβατικών ρόλων. Και αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω της επιλογής της κεντρικής διοίκησης του κράτους να συντηρεί τη δομή και το χαρακτήρα ενός συγκεντρωτικού συστήματος χάραξης και υλοποίησης των πολιτικών για την εκπαίδευση και την κατάρτιση.

Η ποιότητα της εκπαίδευσης συναρτάται κατά κύριο λόγο με τη νοηματοδότηση της εκπαιδευτικής διεργασίας από τους εμπλεκομένους. Όπως φαίνεται, έχει δημιουργηθεί μια ανθρωπιστική/προοδευτική προσέγγιση της ποιότητας, που συσχετίζεται με την προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη των συμμετεχόντων, και μια στρεβλωτική οικονομίστικη προσέγγιση της ποιότητας, η οποία συναρτάται μονοσήμαντα με την αποτελεσματικότητα, την αποδοτικότητα, τα μετρήσιμα μαθησιακά αποτελέσματα, την προτυποποίηση και τελικά με έναν υπερσυγκεντρωτικό εργαλειακό έλεγχο.

NEWSLETTER

Για να δείτε όλα μας τα ενημερωτικά δελτία πατήστε εδώ

Για να λαμβάνετε το ενημερωτικό δελτίο του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, παρακαλώ προχωρήστε σε εγγραφή.

  • Το email επικοινωνίας σας
  • This field is for validation purposes and should be left unchanged.

SOCIAL MEDIA